J.W. Borejsza, Piękny wiek XIX

Książka Borejszy składa się z 40 esejów literacko-naukowych, opartych na wieloletnich badaniach autora. Eseje składają się na swoisty narracyjny podręcznik o długim XIX wieku Polski i Europy (aż po I wojnę światową). Już sam tytuł jak i pobieżnie wybrane fragmenty książki, jasno świadczą o przychylności autora względem epoki pozytywizmu i jej spuścizny.

‘’Przyszłość rysowała się w jasnych barwach, chociaż życie nie było łatwiejsze niż dziś. Wierzono że postęp w technice i medycynie rozwiąże wiele problemów. Demokraci wierzyli w hasła równości, wolności i braterstwa, socjaliści w obalenie kapitalizmu, liberałowie upajali się panującą wolnością. Wydawało się, że świat zmierza ku lepszemu."

W dalszych częściach swego dzieła Borejsza ujawnia nam swój punkt widzenia. Chwali działalność Polaków pod zaborami, która umożliwiła przetrwanie polskiej kulturze i nauce. Adresuje pochlebstwa w stronę powstańców listopadowych i styczniowych i jasno twierdzi, jakoby żadna śmierć za ojczyznę z okresu 123 lat niewoli nie poszła na marne, lecz przyczyniła się do postępu i rozwoju kraju w którym żyjemy obecnie.